Spaarders en hypotheekklanten door Libor nauwelijks benadeeld

Particuliere klanten van de Rabobank hebben nauwelijks claimkansen wegens Libor manipulaties

Rabo is met het manipuleren van de Libor onrechtmatig geweest maar wanneer je met succes wilt procederen moet je ook de hoogte van je schade bewijzen en ook nog bewijzen dat je schade door de tegenpartij is veroorzaakt. Dat is voor spaarders en hypotheekklanten van de Rabo nauwelijks mogelijk. De rente werd soms naar boven en soms naar beneden gemanipuleerd. Wanneer de rente te hoog wordt vastgesteld hebben hypotheekklanten met variabele rente schade en spaarklanten hebben dan voordeel. Wanneer de rente te laag wordt vastgesteld is het net andersom.
Als eiser moet je bewijzen op hoeveel dagen en met welke bedragen de rente omhoog en omlaag is gemanipuleerd. Daar is tot nu toe niets van bekend. Waarschijnlijk waren er ongeveer even veel “up”-dagen als “down”-dagen. De Rabobank zal voordeel en nadeel dan tegen elkaar willen wegstrepen. Wanneer de rechter daarin meegaat, hetgeen bepaald niet uitgesloten is, blijft er niet veel schade over.

Heeft de Rabobank effectief gemanipuleerd?
Wanneer je kunt aantonen op hoeveel dagen de Libor voor jou ongunstig is gemanipuleerd en ook met hoeveel basispunten dan kun je in principe je schade door de totale Libor manipulatie berekenen. Maar de Rabo is niet voor de gehele manipulatie verantwoordelijk. Er deden 16 banken mee bij de bepaling van de Libor rente. Elke dag zonden zij hun cijfers in. De vier hoogste en de vier laagste inzendingen werden geschrapt en van de acht middelste inzendingen werd het gemiddelde genomen. Wanneer de Rabobank stevig zou hebben overdreven zou haar inzending nooit bij de middelste acht noteringen hebben behoord en dus überhaupt geen rol hebben gespeeld bij de bepaling van de Libor rente. Wanneer de Rabobank er zeker van wilde zijn dat ze überhaupt invloed had op de hoogte van de Libor dan moest ze mikken op een niveau dat dicht bij het door haar verwachte gemiddelde zou liggen. Wanneer je dicht bij dat gemiddelde zit heb je maar weinig invloed op de hoogte daarvan. Rabo heeft dus in de helft van de gevallen hoogstens voor 1/8 bijgedragen aan de manipulatie.
Er zijn geen cijfers gepubliceerd over de grootte van de manipulatie, over het aantal basispunten waarmee de Libor fout was vastgesteld. Omdat de banken veelal om de Libor vochten (sommigen wilden hem omlaag hebben en anderen omhoog) zullen de uiteindelijke manipulaties niet groot zijn geweest. Een half procent, zeg 48 basispunten, lijkt al heel wat.

Opbouw van Libor claims tegen de Rabobank
Een eisende partij moet voor elke dag, zes jaar lang, aantonen in welke mate de gemanipuleerde Libor rente van de “zuivere”, niet gemanipuleerde, Libor afweek. De gemanipuleerde Libor rentes zijn openbaar. Dat geldt echter niet voor de “zuivere” niet gemanipuleerde Libor rentes want die zijn nooit vastgesteld. Die moeten nog achteraf gereconstrueerd worden. De gegevens om die te reconstrueren zijn in handen van de banken tegen wie je procedeert (als ze die gegevens al bewaard hebben). Om de schadelijke invloed van de Rabo te kunnen bepalen moet je die gegevens van alle banken hebben, ook van de banken die onschuldig zijn. Die laatste gegevens zal je sowieso nooit krijgen.
Ook wanneer je alle bij Libor betrokken banken bij elkaar zou dagvaarden (bij een hypotheek met variabele rente van ƒ 200.000 zou je dan over de gehele zesjaarsperiode een schade van € 157,12 kunnen claimen) moet je volgens het Nederlands recht van iedere bank zijn schuld bewijzen. Er waren namelijk ook onschuldige banken bij het opstellen van de Libor betrokken. De 16 banken hebben ook niet hebben samengewerkt. Integendeel, ze hebben voortdurend tegen elkaar in gemanipuleerd.
Omdat de verschillende banken tegen elkaar in manipuleerden lijkt is het uitermate onwaarschijnlijk dat de vastgestelde Libor gemiddeld meer dan een half procent, zeg 48 basispunten, van de “zuivere” Libor afweek. Dan zou de Rabobank voor hoogstens 3 basispunten rentemanipulatie verantwoordelijk.

Stel je hebt een hypothecaire lening met variabele rente van € 200.000 en de Libor is 2 keer zo vaak up als down gemanipuleerd. Dan is de rente netto gedurende 1/3 van alle dagen voor jou schadelijk gemanipuleerd. Stel dat je dit kunt bewijzen, dan kun je hoogstens 1/16 van je schade op de Rabobank claimen. Dan heeft de Rabobank je voor € 20 per jaar beschadigd. Let wel vóór inkomstenbelasting! Wanneer je met je renteaftrek in de 40% schijf zit is de door Rabo aangerichte schade € 12 per jaar. Dat is € 72 voor de hele periode van zes jaar.
Wanneer de verhouding schadelijke manipulaties/positieve manipulaties niet 2 tegen 1 is geweest maar bijvoorbeeld 6 tegen 5 (hetgeen veel waarschijnlijker is) dan is je netto schadeclaim op de Rabobank over de gehele periode van 6 jaar slechts € 19,64.

Wanneer de rente even vaak opwaarts als neerwaarts is gemanipuleerd, is je schade nihil.

De Rabobank heeft door haar manipulatie nauwelijks verdiend op spaargelden of hypothecaire leningen. Waarom heeft de Rabobank de Libor willen manipuleren? Om winst te maken ten koste van andere banken. De Libor wedstrijd was (afgezien van een korte periode na de val van Lehman Brothers toen bijna alle banken te lage percentages doorgaven) een wedstrijd tussen de banken onderling.

Schade door rentederivaten: een heel andere zaak
Een heel andere zaak is de schade die Rabo en andere banken met derivatenhandel het MKB hebben aangedaan. Onderzoek naar dat misbruik is wel degelijk op zijn plaats. Veel ondernemers die de afgelopen jaren zogenaamd een derivaat met vaste rente hebben gekocht kregen toch tussentijdse renteverhogingen voor de kiezen, en niet alleen bij de Deutsche Bank. SOBI onderzoekt de wijze waarop de banken het MKB met rentederivaten hebben benadeeld.