Bestuur Autoriteit Financiële Markten
Postbus 11723
1001 GS AMSTERDAM
De Meern, 29 december 2015
Betreft: Rentecapcontracten bij 2e herbeoordeling derivatendossiers MKB
Geacht bestuur,
Swapschade BV heeft kennisgenomen van uw besluit de gang van zaken bij de herbeoordeling van de rentederivaten dossiers van MKB ondernemingen te onderzoeken en van uw vaststelling dat die herbeoordeling grotendeels opnieuw dient plaats te vinden.
Ook Swapschade heeft geconstateerd dat bij de herbeoordeling tot nu toe onvoldoende aandacht is besteed aan juridische elementen en het klantbelang.
Bij de herbeoordeling van de dossiers is het belangrijkste element bovendien niet aan de orde geweest: het feit dat de banken vrijwel geen rentecapcontracten maar swapcontracten aan het MKB hebben verkocht.
Voorzover bekend is in geen enkel dossier aandacht besteed aan kenmerkende verschillen tussen rentecaps en renteswaps. In de meeste dossiers is zelfs het bestáán van rentecapcontracten niet genoemd.
Verreweg de grootste schadepost voor het MKB wordt echter gevormd door de negatieve kasstroom die uit de swapcontracten is voortgekomen. Die schade correspondeert in veel gevallen met 30% van de nominale waarde van het swapcontract. Deze schadecomponent is vele malen groter dan de schade door overhedge of de schade door extra renteopslagen. Bij rentecapcontracten zou die negatieve kasstroom niet zijn ontstaan, en zelfs niet kúnnen ontstaan.
Inkorten van civiele procedures
Swapschade vraagt uw aandacht voor praktische mogelijkheden om het aantal civiele procedures, en verdere aantasting van de financiële reputatie van Nederland, te beperken.
De houding van de banken tot nu toe zal tot langdurige procedures leiden wanneer partijen het voor de rechtbank niet eens zijn over juridisch relevante feiten. Het vastleggen van feiten die voor de oordeelsvorming van rechters of bemiddelaars relevant zijn is een objectieve zaak. Voor het vastleggen daarvan ziet Swapschade een belangrijke rol voor u als toezichthouder.
Swapschade verzoekt u bij de komende, tweede, herbeoordeling van de rentederivatendossiers van het MKB aandacht te (laten) schenken aan de aanwezigheid of afwezigheid van juridisch relevante kenmerken van renteswapcontracten en rentecapcontracten. Daarbij gaat het om kenmerken die voor rechters of bemiddelaars van belang zijn om snel tot een oordeel te kunnen komen.
Swapschade wil bepleiten dat u een lijst opstelt met relevante kenmerken, een soort Register van Vastleggingen waarin expliciet is vermeld welke kenmerkende eigenschappen van renteswapcontracten en rentecapcontracten op aanwezigheid in het klantdossier gecontroleerd moeten worden. Daaronder zouden o.i. minstens de volgende elementen vallen.
- Is aan de klant meegedeeld dat naast renteswapcontracten ook rentecapcontracten bescherming kunnen bieden tegen stijgende rente?
- Is aan de klant meegedeeld dat een renteswapcontract reeds bij het tekenen een negatieve waarde voor de klant heeft en dat hij alleen reeds door het tekenen van een renteswapcontract een verlies incasseert?
- Is aan de klant meegedeeld dat de negatieve waarde die het renteswapcontract al bij de start heeft ruwweg even groot is als de premies die bij een rentecapcontract betaald moeten worden?
- Is aan de klant meegedeeld dat de mogelijkheid bestaat dat bij rentecapcontracten de jaarlijkse premie per jaar wordt betaald en niet slechts de mogelijkheid bestaat om upfront alle premies over alle jaren te betalen?
- Is aan de klant meegedeeld dat een renteswapcontract in de loop der jaren een negatieve waarde kan krijgen die bij extreme rentebewegingen kan oplopen tot meer dan 20% van de nominale waarde van het swapcontract terwijl een rentecapcontract geen negatieve waarde kan ontwikkelen?
- Is aan de klant meegedeeld dat de bank ondanks het ondertekenen van een renteswapcontract de renteopslagen op de langlopende lening mag verhogen?
- Is aan de klant meegedeeld dat hij bij een renteswapcontract niet kan profiteren van daling van de Euribor rente terwijl de klant daar bij een rentecapcontract wel van kan profiteren?
- Is aan de klant meegedeeld dat een rentecapcontract ruwweg dezelfde beveiliging tegen een renteverhoging geeft als een renteswapcontract?
- Heeft de bank een offerte uitgebracht voor een langlopende lening met vaste rente?
- Blijkt uit het dossier of de klant om een langlopend krediet met vaste rente heeft gevraagd of om een langlopende lening met variabele Euribor rente, of om een langlopende lening met variabele Euribor rente in combinatie met een swapcontract?
Swapschade zou ook graag zien dat de AFM vastlegt dat iedere klant inzagerecht heeft in de rapportage die op zijn dossier betrekking heeft. Momenteel ontvangt de klant bij het bespreken van de zogenaamde herbeoordeling slechts een aantal grafieken met het gekleurde commentaar van de bank.
Swapschade zal het bovenstaande gaarne mondeling toelichten.
Hoogachtend,
Pieter Lakeman
directeur Swapschade B.V.
Swapschade B.V.
Zandweg 69 D
3454 JW De Meern
Tel. 030-6622337