‘We willen geen rechter die in een andere zaak onze tegenstander is’
‘De Stichting Onderzoek Bedrijfs Informatie SOBI verkeert op voet van oorlog met het accountantskantoor Deloitte & Touche in verband met de fraudezaak bij Ahold. Het is daarom onbestaanbaar dat we in een andere rechtszaak een rechter krijgen die zelf vennoot is bij dat kantoor. Dat gaat natuurlijk mis.’
SOBI-voorzitter Pieter Lakeman heeft tegen de betrokken rechter, prof. dr. M.A. van Hoepen RA, een wrakingsverzoek ingediend bij het Amsterdams Gerechtshof.
Van Hoepen is als mede-rechter van de Ondernemingskamer aangewezen in een zaak tegen Akzo Nobel. SOBI vecht de accountantsgoedkeuring voor het Akzo Nobel-jaarverslag over 2002 aan. De accountant van Akzo Nobel (KPMG) heeft volgens SOBI ten onrechte geen bezwaar gemaakt tegen het gerommel van Akzo Nobel met pensioengelden. Pieter Lakeman: ‘Zeker drie jaar achtereen zijn honderden miljoenen euro’s aan gelden die naar het pensioenfonds hadden moeten gaan voor andere zaken gebruikt. In 2002 wordt dan opeens een vreemde inhaalslag gemaakt door de achterstand ten laste te brengen van het vermogen. De accountant had daar een stokje voor moeten steken en had de jaarrekening niet mogen goedkeuren.’
SOBI maakt bezwaar tegen de gang van zaken, omdat steeds meer grote bedrijven de laatste jaren met pensioengelden rommelen. Lakeman: ‘Alle grote accountantskantoren werken daaraan mee. Een directeur van een pensioenfonds in de metaalindustrie bevestigt zelfs dat de accountantskantoren in deze samen optrekken. Deloitte & Touche doet er ook aan mee. Bij hun grootste klant Ahold hebben ze de jaarrekening 2002 goedgekeurd terwijl daarin de pensioenlasten ook veel te laag zijn weergegeven.’ Accountants beroepen zich dan vaak op de Amerikaanse boekhoudpraktijk. Lakeman: ‘Maar die wijkt af van wat de wet hier eist. Het gerommel met pensioengelden is hier gewoon in strijd met het Burgerlijk Wetboek.’
SOBI wil een einde maken aan de boekhoudtrucjes. ‘De pensioengerechtigden zijn er de dupe van.’ ‘Onze zaak tegen Akzo Nobel is min of meer een proefproces ter bescherming van de belangen van de pensioengerechtigden van de grote bedrijven. We pakken het aan door bezwaar te maken tegen het jaarverslag en de goedkeuring daarvan door de accountant. Als de Ondernemingskamer ons niet in het gelijk stelt, kunnen de grote bedrijven voortaan straffeloos graaien in de pensioenfondsen en de tekorten weer buiten het resultaat om aanvullen. Het belang van de uitspraak is dus groot. Wij willen in zo’n zaak geen rechter die in een andere zaak onze tegenstander is en waarmee we op voet van oorlog staan.’
Het feit dat accountant Van Hoepen persoonlijk geen handtekening onder de jaarrekeningen van Ahold heeft gezet, doet volgens Lakeman niet ter zake. ‘Zijn accountantskantoor is partij. De wetgever wil dat ook nadrukkelijk vastleggen in de nieuwe wet rond de goedkeuring van jaarrekeningen. Wij staan op voet van oorlog met Deloitte & Touche en dus ook met hun vennoot Van Hoepen. Bovendien lijkt het ons onmogelijk om als rechter een objectief oordeel te vellen over het gedrag van een accountant terwijl je eigen accountantskantoor zich aan hetzelfde gedrag schuldig maakt. Van Hoepen heeft er persoonlijk, psychisch, publicitair en financieel belang bij dat SOBI de zaak tegen Akzo Nobel verliest.’
Tijdens een hoorzitting in de zaak tegen Akzo Nobel heeft Van Hoepen zich al vergoelijkend uitgelaten over het gerommel met de pensioengelden. Hij zei, volgens Lakeman, letterlijk: ‘Ach, het maar een voorziening. Er is toch geen geld bij het bedrijf weggegaan.’ SOBI heeft het wrakingsverzoek tegen Van Hoepen vandaag bij het Amsterdams Gerechtshof ingediend.
Pieter Lakeman maakt al langer bezwaar tegen het risico van belangenverstrengeling bij de mede-rechters van de Ondernemingskamer. De voorzitter van de Ondernemingskamer begrijpt de bezwaren van SOBI niet en meent dat hij het meteen in de gaten zal hebben als een van de raden partijdig oordeelt. Toch heeft SOBI met succes eerder een mede-rechter van de Ondernemingskamer, een oud-voorzitter van Ernst & Young, weten te wraken omdat SOBI tegen Ernst & Young procedeert voor een schadevergoeding van 25 miljoen euro. Deze oud-voorzitter had geweigerd zich vrijwillig terug te trekken.
NOOT VOOR DE REDACTIE
SOBI-voorzitter Pieter Lakeman is telefonisch bereikbaar onder 0294-232810.
Vorige week gaf SOBI al een persbericht uit om in algemene zin bezwaar te maken tegen het risico van belangenverstrengeling bij rechtsprekende accountants. (‘Ondernemingskamer loopt risico van partijdige rechters’, dd 16 januari 2004).
Prof. dr. M.A. van Hoepen RA is vennoot bij Deloitte & Touche en hoogleraar bedrijfsaccountancy aan de Erasmus-universiteit van Rotterdam. (Deloitte & Touche-perscentrum: 010-2721754; doorkiesnummer Van Hoepen EUR 010-4081325).
De Ondernemingskamer is bereikbaar bij het Gerechtshof Amsterdam (020-541 34 32), voorzitter is mr. J.M.H. Willems.
De Ondernemingskamer in Amsterdam fungeert voor het bedrijfsleven van heel Nederland en bestaat uit drie professionele leden van de rechterlijke macht en twee ‘raden’, deskundigen die mee rechtspreken. Deze laatsten worden per zaak aangewezen uit een groep van vijftien raden (één vacature). Vier raden hebben persoonlijk financiële banden met accountanskantoren of zijn daar zelfs partner of bestuurder.
De suggestie dat de grote accountantskantoren samen optrekken bij het goedkeuren van boekhoudkundig gedrag rond pensioengelden, is geuit door directeur Gerard van Dalen van het bedrijfstakpensioenfonds voor de metaalsector, in het Financieele Dagblad van 17 januari jl (in een ingezonden brief). Het bedrijfstakpensioenfonds voor de metaalsector is een van de grote pensioenfondsen in ons land.
Nieuwersluis, 19 januari 2004