Veel ondernemers die met schadelijke rentederivaten zijn opgezadeld hebben kansrijke schadeclaims, zowel tegen lokale Rabobanken als tegen de ABN Amro, de ING Bank en andere banken. Maar de opbouw van veel claims is ingewikkelder dan op het eerste gezicht lijkt. Helaas kan niet elke ondernemer zijn derivatenschade op zijn bank verhalen. De kans op succes hangt af van de ernst en de wijze waarop de bank in zijn zorgplicht is tekort geschoten, vooral van de vraag welke informatie de bank voor de klant heeft achtergehouden of onvoldoende heeft gecommuniceerd.
De bekendste schadecomponenten zijn:
-
de renteswap blijft doorlopen wanneer men de onderliggende lening geheel of gedeeltelijk vervroegd wil aflossen waardoor de ondernemer gedwongen wordt een negatieve waarde van de swap aan de bank te betalen;
-
de zogenaamd vaste rente wordt tussentijds verhoogd;
-
er moet geld of zekerheid worden bijgestort wanneer de renteswap een negatieve waarde heeft;
-
de negatieve waarde van het derivaat is voor de bank een reden om de rente te verhogen.
Bedrog?
Omdat niet alle MKB-ondernemingen met een rentederivaat succesvolle claims tegen hun bank kunnen indienen is onlangs het idee geopperd dat Rabo klanten een extra kans hebben omdat de Euribor-fraude een doorslaggevend argument zou zijn om op grond van dwaling of bedrog een schadevergoeding te kunnen vorderen. De klant zou dan het verschil tussen de betaalde vaste rente en de ontvangen (frauduleus verlaagde) Euribor rente kunnen terugkrijgen.
Bij bedrog beweegt iemand een ander tot een koopovereenkomst door opzettelijk onjuiste mededelingen te doen of opzettelijk essentiële feiten te verzwijgen. De theorie is dan dat de Rabobank met de Euribor fraude geld verdiende en tegelijkertijd “haar klanten” benadeelde met op Euribor baseerde renteswaps. In werkelijkheid verkocht de Centrale Rabobank echter (vrijwel) geen renteswaps aan het MKB. Die werden vrijwel altijd door lokale Rabobanken verkocht. Die wisten niets van de Euribor fraude en konden dus niemand bedriegen door de Euribor fraude te verzwijgen.
Dwaling?
Van dwaling is sprake wanneer bij het sluiten van de renteswap een juiste voorstelling van zaken ontbrak. Omdat ook de lokale Rabobank niets wist van de Euribor fraude zou het hier moeten gaan om een speciale, zeldzame, soort dwaling: de ‘wederzijdse dwaling’ waarbij beide partijen van hetzelfde onjuiste feit uitgaan (namelijk dat niet met de Euribor gefraudeerd was. Maar helaas, bij wederzijdse dwaling is er geen sprake van schuld van een der partijen dus ook niet van de lokale Rabobank. Omdat de lokale Rabobank niets van de Euribor fraude wist kon ze ook niet weten dat het voor de klant essentieel was dat de Euribor niet gefraudeerd zou zijn.
De theorie dat Rabo klanten als gevolg van de Euribor fraude op grond van dwaling of bedrog hun derivatenschade kunnen verhalen berust op het onjuiste idee dat de rentederivaten werden afgesloten met de Centrale Rabobank. Ondernemingen en ondernemers die een renteswap kochten waren geen klant van de Centrale Rabobank.
Blijkens de Deferred Prosecution Agreement (Uitgestelde Vervolgingsovereenkomst) van 29 oktober 2013 met het Amerikaanse Ministerie van Justitie is de Libor fraude uitsluitend gepleegd door de Coöperatieve Centrale Raiffeisen-Boerenleenbank B.A. en daarbinnen uitsluitend door de afdeling Global Financial Markets Unit (GFM).