Lakeman: ‘De macht en willekeur van DNB wordt ernstig ingeperkt

De strijd tussen DNB en Delta Lloyd heeft rondom de vonnissen van 3 augustus veel aandacht gekregen. De meeste aandacht ging uit naar de procedure, waarin de boete van ruim 22.000.000 euro die DNB aan Delta Lloyd had opgelegd wegens niet een niet beheerste en niet integere bedrijfsuitoefening werd bevestigd. De boete was opgelegd omdat Delta Lloyd op basis van vertrouwelijke informatie over de mogelijke invoering van de UFR, (Ultimate Forward Rate) in langlopende renteswapcontracten, zou hebben gehandeld. Invoering van de Ultimate Forward Rate zou waarschijnlijk tot prijswijzigingen van de langlopende renteswaps leiden.

De feiten

Merkwaardigerwijs gaat de rechtbank in die redenatie mee.

Wat was er in werkelijkheid gebeurd? In  juni 2012 was iemand van het Verbond van Verzekeraars door DNB telefonisch uitgenodigd voor een gesprek over de rentetermijnstructuur (RTS).

Dat is een van de lievelingsinstrumenten van DNB waarmee wordt bepaald met welk percentage je je verplichtingen moet disconteren. De hoofdlijn daarbij is: hoe korter de looptijd van de verplichtingen, des te lager het percentage waarmee je de verplichtingen contant moet maken. (Dit is geen algemene regel).

De betreffende functionaris van het Verbond (die door de rechtbank wordt aangeduid als [naam 2]) heeft vervolgens enkele functionarissen van grote verzekeraars, waaronder Delta Lloyd, op de hoogte gesteld van het komende gesprek met DNB over de RTS.

Blijkens het vonnis is er tijdens het telefoongesprek van DNB met het Verbond geen woord gewisseld over invoering van de Ultimate Forward Rate

Blijkens het vonnis is er tijdens het telefoongesprek van DNB met het Verbond geen woord gewisseld over invoering van de Ultimate Forward Rate. Welke voorwetenschap heb je dan? Het gesprek kan voor een buitenstaander tot drie conclusies leiden:

1. DNB zou meedelen dat de RTS voorlopig niet gewijzigd zou worden
2. DNB zou een wijziging in de RTS bekendmaken waardoor langlopende renteswapcontracten duurder zouden worden
3. DNB zou een wijziging in de RTS bekendmaken waardoor langlopende renteswapcontracten goedkoper zouden worden

De rechtbank laat in het midden of een uitnodiging van DNB om te praten over de RTS op zichzelf bezien als vertrouwelijk aangemerkt moet worden. Maar volgens de rechtbank moet deze uitnodiging als vertrouwelijk gekwalificeerd worden ‘in samenhang bezien met de verwachting in de markt dat mogelijk binnen afzienbare tijd een UFR zou worden ingevoerd en de speculaties daarover in de pers’.

Dit lijkt wel een kort door de bocht-redenatie. De uitnodiging om over de rentetermijnstructuur te praten zou dus vertrouwelijk zijn omdat in de media gespeculeerd wordt over invoering van een Ultimate Forward Rate waarbij het kennelijk niet eens van belang wordt geacht of Delta Lloyd van die geruchten op de hoogte was.

Geruchten in de markt zijn lang niet altijd juist zoals elke beursbezoeker weet.

Geruchten in de markt zijn lang niet altijd juist zoals elke beursbezoeker weet. Integendeel het gebeurt vaak dat bepaalde geruchten in omloop worden gebracht door partijen die van hun stukken af willen en daarvoor nog een redelijke prijs willen vangen. Voor een ervaren belegger zou zo’n gerucht zelfs een contra-indicatie kunnen zijn.

Jurisprudentie

Blijkens oudere jurisprudentie met betrekking tot handel in voorwetenschap is van belang dat je redelijkerwijs moest kunnen vermoeden of de koers van de aandelen omhoog of omlaag zou gaan wanneer de voorwetenschap algemene wetenschap zou worden. Wanneer de functionaris van het Verbond aan Delta Lloyd zou hebben verteld dat er gesproken zou worden over invoering van de Ultimate Forward Rate zou inderdaad van voorwetenschap gesproken kunnen worden en dan zal het handelen in renteswaps inderdaad als niet integere bedrijfsvoering gekwalificeerd moeten worden maar omdat er blijkens het vonnis uitsluitend was meegedeeld dat over de rentetermijnstructuur zou worden gesproken, lijkt die conclusie wat vlug getrokken.

In alinea 5.3 stelt de rechtbank zelfs letterlijk dat Delta Lloyd transacties heeft uitgevoerd met gebruikmaking van de verkregen vertrouwelijke informatie omtrent de mogelijke invoering van de UFR alsmede dat het besluit [waarvan de aard helaas ook door de rechtbank geheim wordt gehouden] op deze vertrouwelijke informatie is gebaseerd. De beschikbare informatie zou volgens de rechtbank geen misverstand laten bestaan over het feit dat dit vertrouwelijke informatie is, maar de redenatie en de onderbouwing van dit oordeel is wederom geschrapt.

Iemand die de redenaties van de rechtbank wil volgen kan helaas niet bij het vonnis terecht terwijl toch een van de bedoelingen van de rechtspraak in Nederland is, dat het standpunt van een rechter in het vonnis behoorlijk onderbouwd is. Jammer dat de Rechtbank Rotterdam ons in deze belangrijke zaak op essentiële punten in het ongewisse laat. Het bewijs van niet integere bedrijfsvoering lijkt daardoor nogal dunnetjes.

Geschikt/ongeschikt

Afgelopen vrijdag stelde een ondernemer in ruste in het FD dat Delta Lloyd de plicht had in hoger beroep te gaan. Dit standpunt moge juist zijn, het is helaas niet te rijmen met de wijze waarop de huidige, nieuwe, directie van Delta Lloyd enige tijd geleden door DNB is goedgekeurd. In mijn recente rapport  ‘De nieuwe kleren van Keizer Knot’  beschrijf ik onder meer hoe DNB haar toetsingsstrategie toepast op beleidsbepalers bij de onder haar toezicht staande instellingen.

Wanneer je laat merken het niet eens te zijn met de zienswijze van DNB word je afgetoetst

Wanneer je laat merken het niet eens te zijn met de zienswijze van DNB word je afgetoetst, met dien verstande dat je voor het officiële oordeel een telefoontje krijgt met de mededeling dat je je nog mag terugtrekken. Waardoor je je reputatie dan nog kunt redden.

De huidige directie van Delta Lloyd is ongetwijfeld niet alleen op geschiktheid en betrouwbaarheid maar ook op toekomstige beleidsvoornemens gescreend, met name op de vraag of men voldoende aan de leiband van DNB zou willen lopen. Het was voor mij dan ook geen verrassing dat Delta Lloyd onder de nieuwe directie reeds binnen enkele uren na het vonnis haar besluit openbaar maakte niet in beroep te gaan. Zo groeit het leger jaknikkers in de financiële wereld langzaam maar gestaag in volume.

Billenkoek

Het andere vonnis is gewijd aan de bezwaren van voormalige CFO van Delta Lloyd, Emiel Roozen, tegen zijn aftoetsen door DNB. Emiel Roozen is door zijn beleggingskwaliteiten als enige in staat gebleken een grote verzekeraar zonder staatssteun door de financiële crisis heen te loodsen.

Dit vonnis is veel belangrijker dan het boetevonnis omdat de rechtbank op een flink aantal punten paal en perk stelt aan de bemoeizucht van DNB en de neiging van Klaas Knot om geheel risicoloos op de stoelen van de ondernemers te gaan zitten (DNB kan sedert medio 2012 niet meer civielrechtelijk aansprakelijk gesteld worden behoudens opzet en grove schuld). In dit vonnis krijgt DNB door de rechtbank stevige billenkoek toegediend. DNB had Emiel Roozen aanvankelijk willen verwijderen wegens handel met de zogenaamde vertrouwelijke informatie inzake Ultimate Forward Rate. Kennelijk borrelden bij de advocaten van DNB de neiging om zoveel mogelijk argumenten bij elkaar te schrapen op want pas later in de procedure bracht DNB een flink aantal vage algemeenheden naar voren. En daarop is ze flink nat gegaan zoals blijkt.

Zo beschuldigde DNB Delta Lloyd ervan in de jaren voorafgaand aan 2012 ongewenste risico’s te hebben genomen en dat er sprake van tekortschietend risicomanagement. De rechtbank oordeelt dat deze verwijten te algemeen van aard zijn en dat de door DNB bestreden besluiten onvoldoende zijn geconcretiseerd. De rechtbank kan uit de stukken zelfs ‘niet opmaken uit welke feiten en omstandigheden volgens DNB blijkt dat het beleggingsbeleid van [Delta Lloyd] onverantwoord was, zodat eisers […] niet meer kunnen (en hoeven)  te doen dan dit in algemene zin tegenspreken. Eisers [Delta Lloyd en Emiel Roozen] betogen in dit verband onweersproken dat het beleggingsbeleid van [Delta Lloyd] niet in strijd is met wettelijke bepalingen en dat ze zich hebben gehouden aan de bij brief van 16 mei 2012 door DNB geuite wensen ten aanzien van dit beleid’.

Voorzover DNB zich op het standpunt stelt dat het risicomanagement onvoldoende was stelt de rechtbank vast dat DNB ook dit standpunt in de bestreden besluiten niet heeft toegelicht.

Inperking macht

Ook brengen eisers volgens de rechtbank terecht naar voren dat DNB niet deugdelijk heeft gemotiveerd waarom de verwijten omtrent het beleggingsbeleid bijdragen aan de conclusie dat Roozen ongeschikt is als bestuurder. Eisers wijzen er volgens de rechtbank terecht op dat Delta Lloyd binnen de grenzen van de wet en eventuele aanwijzingen van DNB in beginsel de vrijheid heeft zelf te bepalen welk risicobeleid zij wil voeren en bijvoorbeeld meer beleggingsrisico’s te nemen dan de andere verzekeraars.

Ook was Delta Lloyd naar het oordeel van de rechtbank niet verplicht om de verzoeken van DNB om een CFO in de Raad van Bestuur op te nemen, te honoreren. Ook oordeelt de rechtbank dat Delta Lloyd het verzoek van DNB om af te zien van het uitkeren van dividend niet hoefde in te willigen. Dit zijn de echt belangrijke beslissingen die op 3 augustus zijn gevallen want hiermee wordt de macht en willekeur van DNB ernstig ingeperkt.

De rechtbank vernietigt het besluit van DNB dat Emiel Roozen met ingang van 1 januari 2016 als bestuurder moet worden heengezonden. DNB wordt opgedragen met inachtneming van de onderhavige uitspraak nieuwe besluiten te nemen op de bezwaren van eisers tegen het besluit om Emiel Roozen heen te zenden. Dit is mijns inziens hier en daar ten onrechte uitgelegd als het herstellen van een schoonheidsfoutje door DNB. Tenslotte wordt DNB veroordeeld in de proceskosten van Emiel Roozen en Delta Lloyd.

Ik wens Emiel Roozen verder een succesvolle en eervolle carrière toe.

Pieter Lakeman is voorzitter van www.sobi.nl en redacteur van www.meldpuntDNB.nl