Het Functioneel Parket doet strafrechtelijk onderzoek naar een joint venture waarin het hoofdkantoor van KPMG te Amstelveen is ondergebracht. De joint venture wordt verdacht van belastingfraude en valsheid in geschrifte.
Reeds een aantal jaren zoemde het rond dat de partners van KPMG privé grote bedragen hadden verdiend met een fiscale constructie waarbij het oude hoofdkantoor voor het nieuwe hoofdkantoor was ingeruild. Met deze fraudezaak is een duidelijke grens overschreden.
Criminele zelfverrijking
In de zaak KPMG Ballast Nedam werd KPMG niet serieus bedreigd. Enerzijds doordat de Europese Commissie en de andere leden van de big four (Deloitte, Ernst & Young en PwC) bezwaren hadden tegen verdere concentratie van de big four tot een big three. Anderzijds doordat het frauduleus meedenken met cliënten voor elke grote accountantsorganisatie klanten een aantrekkelijke commerciële presentatie is. Maar met het onderhavige fraudeonderzoek is iets nieuws aan de hand. KPMG heeft een grens overschreden door niet mee te werken met frauduleus gedrag van cliënten maar uitsluitend ten eigen bate tot frauduleus gedrag te zijn afgedaald.
Die nieuwe insteek kan voor veel controle – en adviesklanten van KPMG een reden zijn om te vertrekken
Het fiscaal gesjoemel met het nieuwe hoofdkantoor en het vermoedelijk misdrijf van valsheid in geschrifte was in geen enkel opzicht gericht op hulp aan een controle- of adviescliënt. Het onderzoek richt zich in dit geval puur op criminele zelfverrijking van de partners.
Modderpoel
Dit kan voor veel controle – en adviesklanten van KPMG een reden zijn om te vertrekken. Het eigen adviesbureau KPMG Meijburg dreigde in deze modderpoel ten onder te gaan maar kreeg vanochtend een opsteker doordat De Telegraaf wist te melden: “Pikant is verder dat KPMG belastingadviezen over de bouwkosten, afkomstig van hun eigen top-fiscalisten bij KPMG Meijburg, naast zich neer heeft gelegd.” Deze mededeling kan niet alleen de redding vormen voor KPMG Meijburg maar zou ook de ondergang van KPMG Accountants kunnen betekenen. KPMG accountants heeft bewust een op fraudebestrijding gericht advies aan de laars gelapt.
De belastingadviseurs kunnen zich positief profileren door afscheid te nemen van KPMG accountants
Een eventueel uiteenvallen van het KPMG concern zal vermoedelijk beginnen met het uittreden van KPMG Meijburg. Die belastingadviseurs kunnen zich positief profileren door afscheid te nemen van KPMG accountants. Bovendien kunnen zij het zich ook nauwelijks veroorloven om langer samen te werken met accountants die zich aan fiscale fraude hebben schuldig gemaakt.
Schuldbekentenis en offer
De voormalige bestuurder van KPMG, Jaap van Everdingen, had de leiding over de joint venture waarin het nieuwe hoofdkantoor was ondergebracht. Hij heeft zich als partner van KPMG afgemeld. Dat kan moeilijk anders dan als een schuldbekentenis geïnterpreteerd worden.
Zijn verdwijning uit de KPMG organisatie is niet alleen een schuldbekentenis. Het is ook een offer want alle partners van KPMG hebben geprofiteerd van de fiscale constructies en fiscale aangiften. Het zou opmerkelijk zijn wanneer die partners niet geweten zouden hebben dat de fiscale adviezen van KPMG Meijburg in de prullenbak verdwenen zijn. Het vertrek van Van Everdingen past in een schema waarbij de andere partners vrijgepleit worden. De aanzet voor dat vrijpleiten is al gegeven door de huisadvocaat (De Brauw Blackstone) met een onderzoek te belasten. De Brauw Blackstone zal zich vermoedelijk meer concentreren op het strafrechtelijk vrijpleiten van de andere partners dan op het verrichten van enig onderzoek.
De gang van zaken illustreert nogmaals dat accountantscontrole weinig zinvol is. Een andere illustratie is dat de ECB zelfstandig de balansen van alle grote banken in de eurozone gaat onderzoeken om te bezien of die banken voldoende levensvatbaar zijn. De directie van de ECB hecht kennelijk, en terecht, geen waarde aan alle onvoorwaardelijk goedkeurende verklaringen die bij die bankbalansen zijn afgegeven.