Miljardenverliezen
Nederlandse banken hebben gedurende een groot aantal jaren enorme winsten gemaakt op hypothecaire leningen aan woningbezitters. Voor deze leningen is het tij onlangs gekeerd en ook de Nederlandse haute finance heeft dat ontdekt. De hypotheekportefeuilles van de Nederlandse banken gaan de komende jaren miljardenverliezen opleveren doordat een groot aantal huiseigenaren de hypothecaire lening niet kan aflossen. Van steeds meer huizen zal de prijs tot onder de hypothecaire schuld dalen. Het aantal onvolwaardige leningen, maar ook de gemiddelde onvolwaardigheid van de lening zal de komende jaren toenemen.
Volgens de Vereniging Eigen Huis was medio 2011 bij 500.000 huiseigenaren de hypothecaire schuld groter dan de waarde van de woning. ING Bank verwacht dat eind 2013 voor 800.000 huiseigenaren de hypothecaire schuld hoger is dan de waarde van het huis.
Verliezen vooruitschuiven
Wanneer de huizenprijzen nog twee jaar blijven dalen, zitten de banken medio 2014 met een kleine miljoen onvoldoende door zekerheden gedekte hypothecaire leningen, en is ruim een kwart van hun portefeuille woninghypotheken ad € 650 miljard onvoldoende door hypothecaire zekerheid gedekt. Toch wordt er weinig afgeboekt omdat er momenteel weinig achterstand bij aflossing bestaat.
Rabo heeft in de eerste helft van 2012 slechts 0,04% verlies op haar woninghypotheekportefeuille gerealiseerd (zo’n € 50 mln). Dit zijn gerealiseerde verliezen, die zijn gerealiseerd bij (vaak gedwongen) verkoop van woningen (gedwongen door echtscheiding, werkloosheid of overlijden van kost winnende partners).
Waardoor bestaat er weinig achterstand? Dat komt eenvoudig doordat er bijna niet afgelost hoéft te worden. De laatste 10 tot 15 jaar hebben de Nederlandse banken voornamelijk aflossingsvrije hypotheken verkocht. Bij die aflossingsvrije leningen worden de grootste verliezen pas zichtbaar wanneer de aflossingsdatum nadert, dus veel later dan bij annuïtaire of lineaire leningen. De aflossingsvrije hypotheken hebben voor de banken het extra voordeel opgeleverd dat de verliezen ruim vooruit geschoven worden.
Rabo’s melkkoetjes
Rabo en de andere banken willen de komende verliezen uiteraard graag afwentelen vóórdat ze voor de goegemeente zichtbaar worden. Rabo wil zijn hypotheekportefeuille aan de twee grootste pensioenfondsen verkopen. Moerland is al in gesprek met het ABP en met Zorg en Welzijn. Ter voorbereiding van de verkoopcampagne wees Rabo president Piet Moerland er in het FD van 24 augustus 2012 op ‘dat Nederlandse hypotheken veilig zijn. […] Daar blijven de verliezen met 0,04% van de totale portefeuille extreem laag.’
Bij de handel in rentederivaten is voor de zoveelste maal gebleken dat Nederlandse banken de pensioenfondsen als hun melkkoetjes gebruiken. Bij die handel, en in veel andere gevallen, werd dat pas achteraf voor het publiek zichtbaar. In het onderhavige geval is reeds op voorhand zichtbaar dat de banken hun komende miljardenverliezen op de Nederlandse pensioenfondsen willen afwentelen. Bestuursleden van pensioenfondsen die aan deze handel meewerken, moeten er rekening mee houden dat zij te zijner tijd met persoonlijke schadeclaims door pensioengerechtigden geconfronteerd worden.
DNB tégen pensioenfondsen
Overigens gaf Piet Moerland niet de aftrap voor de verkoopcampagne. Die werd verricht door een functionaris van het Nederlandse werkgeversverbond en mevrouw Kellerman, directeur van DNB, die kort geleden beweerde dat de pensioenfondsen maatschappelijk moesten beleggen.
DNB zit als toezichthouder in een spagaat. Enerzijds moet zij letten op de gezondheid van banken en anderzijds op de gezondheid van pensioenfondsen. Nu ook DNB moet beseffen dat in de portefeuilles van woninghypotheken enorme tekorten bij de banken ontstaan (als gevolg van praktijken die DNB heeft toegestaan) heeft DNB kennelijk gekozen vóór de banken en tégen de pensioenfondsen.
Van: Follow the leader